0
0
Giloszowanie to jedno z najstarszych i najskuteczniejszych zabezpieczen druku – skomplikowane, przeplatajace się linie tworzące geometryczne wzory, trudne do odwzorowania zwyklymi technikami kopiowania czy skanowania. W dokumentach tozsamosci, paszportach i prawach jazdy rola giloszowania jest kluczowa dla zachowania integralnośći i uwierzytelnienia wydawanego materialu.
Co to jest giloszowanie?
Giloszowanie (ang. guilloché) to zespoł bardzo cienkich, precyzyjnie wyliczonych linii, które tworza rozetki, ramki czy tla dokumentu. Wykonuje sie je na specjalnych maszynach zwanych rose engine lub geometric lathe, a efekt jest nie do podrobienia przez typowe drukarki czy kserokopiarki (Smart Cards: A Case Study – Pennsylvania State University)
Warto zauważyc, ze sama technologia giloszowania powstala juz w XVIII wieku jako sposób na zdobienie zegarków i bizuterii. Dopiero pózniej odkryto jej potencjal w zabezpieczaniu dokumentów i banknotów. Wiekszosc ludzi nie zdaje sobie sprawy, że patrząc na banknot, oglądają prawdziwe dzielo sztuki zaprojektowane przez wyspecjalizowanych grafików.
Dla slużb kontrolnych “Fine-line or Guilloche Pattern” to uznana kategoria cech wizualnych, opisana w oficjalnej polityce FBI dotyczącej bezpieczenstwa dokumentów (CJIS Security Policy – FBI.gov PDF).
Technologie druku giloszowego
Nie kazdy wie, że istnieje kilka róznych metod nanoszenia wzorów giloszowych, z ktorych każda daje nieco inne efekty i poziom zabezpieczenia:
- Intaglio (druk wklęsly): matryca z wklesłymi liniami, zadrukowywana pod wysokim cisnieniem – linie są wyczuwalne palcem. Jest to metoda najdroższa, ale tez najtrudniejsza do podrobienia, stosowana głównie w banknotach i dokumentach najwyższej wagi.
- Offset z wysoka rozdzielczościa: przy braku intaglio stosuje sie offset + spot colors, co jednak obniza poziom zabezpieczenia. Metoda ta jest czestsza w dokumentach mniej istotnych lub tymczasowych, gdzie koszt produkcji musi byc nizszy.
- Laser-cut: precyzyjne wyciecia laserem w podlożu tworzace dodatkowe mikroperforacje wokół wzoru (New Card Security Features – Virginia.gov PDF). Ta stosunkowo nowa technika łaczy tradycyjne giloszowanie z nowoczesną technologia laserowa.
Ciekawostka: średnia rozdzielczośc druku giloszowego sięga 10 000 dpi, podczas gdy typowa drukarka biurowa osiąga maksymalnie 1200 dpi. Ta ogromna roznica sprawia, że próby podrobienia zawsze bedą widoczne pod mikroskopem.
Zastosowanie w dokumentach tożsamości
Giloszowanie to tylko jeden z elementow wielowarstwowego systemu zabezpieczen. W nowoczesnych paszportach biometrycznych i dowodach osobistych giloszowaniu czesto towarzysza:
- Hologramy i folie OVI – zmieniające kolor w zaleznosci od kąta patrzenia, co dodaje dynamiczny element do statycznego zabezpieczenia giloszowego.
- Mikrodruk – tekst tak maly, że jest nieczytelny golym okiem i łatwo ulega zniekształceniu przy próbach kopiowania. Czesto mikrodruk jest wpleciony we wzory giloszowe, tworząc swoista zagadke dla falsarzy.
- Chip RFID – przechowujący dane biometryczne, które musza byc zgodne z informacjami wizualnymi dokumentu.
Całość stanowi wielowarstwowe zabezpieczenie – giloszowanie pełni funkcie tła, które trudno jest zsynchronizować z innymi warstwami przy fałszerstwie (GAO-10-589 – Border Security: Improvements PDF).
Ciekawym przykładem ewolucji tych zabezpieczen są kolejne edycje polskich dowodów osobistych. W wersji z 2019 roku dowód kolekcjonerski posiada juz nie tylko klasyczne giloszowanie, ale rowniez specjalne wzory reagujace na promieniowanie UV, tworzac dodatkowa warstwe weryfikacji.
Weryfikacja autentyczności
Autentycznosc dokumentu można sprawdzić na kilka sposobów. Eksperci z urzedów kontroli granicznej czy banków stosuja następujace metody:
- Oględziny pod lupa (10×–20×) – linie giloszowania powinny byc ostre i równe. Każde rozmycie czy nierdgularność wzoru może świadczyć o próbie podrobienia.
- Dotyk – w przypadku intaglio wyczujesz lekkie wypukłosci linii. Ta metoda jest jedną z najprostszych, ale tez bardzo skutecznych form wstepnej weryfikacji. Wystarczy przejechać paznokciem po powierzchni dokumentu, aby wyczuć charakterystyczna fakturę.
- Porównanie z wzorcem – oficjalne urzedowe egzemplarze zawieraja unikalne rozetki dla kazdej serii dokumentu. Specjaliści mają dostep do katalogow z wzorcami, które pozwalają szybko zidentyfikować niezgodności.
- Test UV/IR – czesc wzoru może zawierać atrament reaktywny na promieniowanie. Pod specjalna lampą UV widoczne stają sie elementy normalnie niewidoczne gołym okiem.
Co ciekawe, nawet przeszkoleni technicy potrafią mieć problem z odroznieniem bardzo dobrego fałszerstwa od oryginału bez uzycia specjalistycznego sprzetu. Dlatego najważniejsze dokumenty tożsamości zawieraja coraz wiecej warstw zabezpieczeń, które trzeba weryfikować równocześnie.
Kolekcjonowanie dokumentów z giloszowaniem
Dla wielu kolekcjonerow historycznych pamiątek dokumenty z charakterystycznymi wzorami giloszowymi stanowia fascynujący obiekt zainteresowania. Dawne paszporty, akcje, obligacje czy certyfikaty często zawierały mistrzowskie przykłady sztuki giloszowania.
Wartość kolekcjonerska takich dokumentów zależy od kilku czynnikow:
- Wieku dokumentu i stanu zachowania
- Rzadkości danego typu dokumentu
- Historycznego kontekstu (np. dokumenty z ważnych okresów historycznych)
- Jakości i złożoności samego giloszowania
Dla prawdziwych pasjonatów szczególnie cenne są dokumenty kolekcjonerskie, które łączą w sobie walory estetyczne z historyczną wartościa. Warto pamiętać, że rynek kolekcjonerski rządzi sie własnymi prawami, a niektóre rzadkie egzemplarze moga osiagać zawrotne ceny na aukcjach.
Pytania od kolekcjonerów
P: Czy giloszowania da się podrobić drukarką laserowa?
O: Nie – rozmiar linii (< 0,1 mm) i głębokość intaglio są poza zakresem standardowego sprzetu biurowego. Nawet najlepsze drukarki konsumenckie nie sa w stanie odwzorować precyzji i głębi oryginalnego giloszowania.
P: Jak tropić różnice między offset a intaglio?
O: Offset daje płaska powierzchnię, intaglio – wyczuwalna wypukłość i ostrzejsze krawedzie. Dodatkowo, druk offsetowy zazwyczaj ma bardziej jednolite kolory, podczas gdy intaglio może mieć subtelne gradacje wynikające z różnej głębokości wytłoczenia.
P: Dlaczego banknoty euro maja tak złożone wzory giloszowe?
O: Złożoność wzorów wynika z potrzeby zabezpieczenia wspólnej waluty używanej w wielu krajach przed fałszerstwami. Każdy nominał ma unikalne kombinacje wzorów, co pomaga w szybkiej identyfikacji i utrudnia podrabianie.
P: Czy warto inwestować w historyczne dokumenty z giloszowaniem?
O: Tak, zwłaszcza jeśli posiadaja dodatkowa wartość historyczną lub artystyczna. Jednakże, jak w przypadku każdej inwestycji kolekcjonerskiej, warto skonsultować się z ekspertem i kupować od sprawdzonych źródeł.
Giloszowanie pozostaje jednym z najbardziej eleganckich i skutecznych zabezpieczeń dokumentów, łączac tradycyjne rzemiosło z nowoczesna technologią. Dzięki połączeniu giloszowania z innymi technologiami druku tworzy sie dokumenty nie do podrobienia, co zabezpiecza Twoją kolekcję przed fałszerstwami.
Jeśli interesują Cię oryginalne, starannie wyselekcjonowane dokumenty kolekcjonerskie, zajrzyj do naszego sklepu – oferujemy unikalne egzemplarze z pełna dokumentacja autentyczności. Nasi eksperci pomagają w doborze najciekawszych okazów, które stanowić będą ozdobę każdej kolekcji.
